Gezondheid en preventie door leefstijlondersteuning

 

Zorgprogramma geeft impuls aan gezondheid en preventie


De AFAS Foundation, de Academische Alliantie van het Radboudumc en Maastricht UMC+, en Vereniging Arts en Leefstijl slaan de handen ineen om met het programma 'Beter Gezond' een verschuiving van zorg naar gezondheid en preventie mogelijk te maken. Met het Beter Gezond-programma worden minimaal 30.000 zorgprofessionals in 42 ziekenhuizen getraind in het voeren van leefstijlgesprekken en doorverwijzen van patiënten naar passende regionale en lokale leefstijlspecialisten via het ‘Beter Verwijs’-platform.

De eerste ziekenhuizen zijn gestart met de voorbereidingen van de implementatie, en zullen begin 2025 daadwerkelijk starten met de implementatie. De eerste zorgverleners worden dan geschoold in het leefstijlgesprek middels VR en e-learning, en kunnen dan verwijzen via 'Beter Verwijs' dankzij integratie met het Elektronische Patiënten Dossier (EPD).

De zorg in Nederland staat onder grote druk vanwege toenemende vergrijzing, hoge werkdruk en personeelstekorten. Bertine Lahuis, voorzitter Raad van Bestuur van het Radboudumc, maakt zich ernstig zorgen over de uitdagingen in de zorgsector: “Nu al worden jaarlijks 14 miljoen mensen gezien door artsen en 8,5 miljoen daarvan behandeld. De voortdurende toename van patiënten, voortkomend uit een maatschappij met veel ongezonde gewoonten en chronische ziekten, legt een grote druk op onze zorgprofessionals. We moeten daarom investeren in goede programma’s met meer nadruk op preventie en een gezonde leefstijl om ziekten te voorkomen en de algehele gezondheid van de bevolking te verbeteren. Onze Academische Alliantie met MUMC+ helpt hier dan ook bij. De alliantie vormt een stevige basis om het nieuwe zorgprogramma verder te ontwikkelen en deze innovatie landelijk mogelijk te maken in alle ziekenhuizen in Nederland. Samen werken we aan gezond leven voor iedereen.”

Beter Gezond, Beter Verwijs en de AFAS Foundation

Beter Gezond is op initiatief van kankerepidemioloog prof. dr. Bart Kiemeney en internist-oncogeneticus prof. dr. Nicoline Hoogerbrugge ontstaan in het Radboudumc. Zij zagen hoe de druk op de zorgketens alleen maar toeneemt. Zeker als het stramien van klacht, diagnose, stadiëring en behandeling gevolgd blijft worden. Als hieraan toegevoegd wordt wat patiënten zelf met hun leefstijl kunnen doen tijdens en na hun ziekteproces, valt een enorme gezondheidswinst en zorgkostenreductie te boeken.

Beter Gezond begon als een project met fysieke trainingen over leefstijlgesprekken voor oncologische zorgprofessionals van ziekenhuizen. Om echter meer impact te hebben en breder inzetbaar te zijn, is Beter Gezond nu een online programma voor alle ziekenhuizen. Het programma helpt zorgprofessionals om op een laagdrempelige manier te leren hoe ze leefstijl effectief kunnen bespreken met hun patiënten. Dit doen ze via e-learning en VR-trainingen. Naast trainingen biedt Beter Gezond ook het platform 'Beter Verwijs'. Zorgprofessionals kunnen dit platform gebruiken om patiënten gemakkelijk door te verwijzen naar passende leefstijlinterventies in hun omgeving. Zo worden patiënten na een goed gesprek over leefstijl ook echt verder geholpen.

In eerste instantie was Beter Gezond ontstaan als programma om het gesprek over leefstijl in de spreekkamer te bevorderen. Nu is het uitgewerkt tot een compleet programma waarbij, in samenwerking met Vereniging Arts & Leefstijl, zorgprofessionals worden getraind om leefstijl doeltreffend te bespreken. Bovendien worden patiënten na de behandeling, in samenwerking met Stichting Voeding Leeft, twee jaar intensief in hun eigen leefomgeving ondersteund met een gezonde leefstijl.

Duurzame aanpak voor een hogere kwaliteit van leven

Het Beter Gezond-programma helpt ziekenhuizen om leefstijlzorg in te voeren. Dit is belangrijk omdat de Nederlandse gezondheidszorg onder druk staat. Dit komt door de toename van leefstijlgerelateerde ziekten, vergrijzing, hoge werkdruk en een tekort aan personeel. Nu richt de zorg zich vooral op het behandelen van ziekten, maar preventie wordt steeds belangrijker. Het Beter Gezond-programma wil daarom meer aandacht voor preventie.

Het programma wil leefstijlzorg in alle zorgpaden van een ziekenhuis integreren. Zo krijgen zorgverleners in de spreekkamers ondersteuning om leefstijl met hun patiënten te bespreken. Daarbij kunnen leefstijlzorgloketten zich richten op complexere gevallen. Daarnaast geloven de partners van Beter Gezond dat preventie en leefstijl een volwaardig onderdeel dient te worden van de zorg van ziekenhuizen.

Beter Verwijs 

Het doel is om >30.000 zorgverleners in 42 ziekenhuizen te trainen in leefstijlgespreksvoering en het doorverwijzen van patiënten naar leefstijlbegeleiding. De samenwerking met Arts en Leefstijl heeft al geleid tot een interactieve e-learning in leefstijlgeneeskunde en effectieve gespreksvoering voor zorgprofessionals. Tegelijkertijd is ervaren dat de fysieke trainingen, om met deze kennis te oefenen, niet voldoende schaalbaar zijn. Daarom wordt er een AI-gestuurde VR-gesprekstraining ontwikkeld, die schaalbaar, effectief en kostenefficiënt is. Voor leefstijlbegeleiding is een gevarieerd, regionaal en lokaal aanbod van vergoede interventies nodig waar eenvoudig naar kan worden verwezen. Daarom is het online verwijsplatform 'Beter Verwijs' ontwikkeld, dat kan worden gezien als een soort booking.com waarmee bestaand aanbod voor leefstijlinterventies inzichtelijk en toegankelijk is gemaakt.

Zorgprofessionals kunnen na het volgen van de e-learning voor kennis en VR-gesprekstraining voor praktische vaardigheid hun patiënten eenvoudig via Beter Verwijs doorverwijzen naar een volledig leefstijlinterventie-aanbod, als integraal onderdeel van de reguliere zorg. In de afbeelding hieronder wordt de wisselwerking mooi geïllustreerd. 

De droom 

In deze droom vinden de AFAS Foundation en Beter gezond elkaar: zorgen dat de patiënt centraal gesteld wordt om hen te ontzorgen en mogelijkheden en kansen maximaal tot bloei te laten komen. 

Uitdagingen in de zorg


De uitdagingen voor onze zorgsector zijn dringend en omvangrijk. Een voortdurende toename van patiënten, voortkomend uit een maatschappij met veel ongezonde gewoonten, legt er enorme druk op. Er komen veel patiënten terug met dezelfde of nieuwe klacht, vaak veroorzaakt door leefstijlproblemen. Leefstijlverbetering kan kan 80% van deze problemen voorkomen.

Deze cijfers zijn alarmerend, vooral gezien de demografische trends die we zien. Het huidige tekort aan zorgprofessionals van 50.000 is zorgwekkend, maar voorspellingen wijzen erop dat dit over 9 jaar zal oplopen tot 190.000. Dit terwijl het aandeel van de beroepsbevolking afneemt. Zorgverleners werken nu al aan de grens van overbelasting, met een verzuimpercentage van 7%, het hoogste van alle sectoren. Bovendien verlaten steeds meer verpleegkundigen en artsen in opleiding de zorg, wat de werkdruk verder vergroot. Een zorginfarct is niet langer een hypothetisch scenario: momenteel wachten 120.000 patiënten op een operatie.

Meer weten? Bekijk hier de website van Beter Gezond en bekijk hier de website van Beter Verwijs. 

"We streven naar een toekomst waarin leefstijlzorg en sociale ondersteuning een integraal onderdeel is van iedere zorgketen. Door leefstijlbegeleiding toegankelijk en inzichtelijk te maken, dragen we bij aan een gezondere samenleving."


Rogier Verstralen - Projectleider Beter Gezond

Uitdagingen in de zorg


Het project duurt in totaal 3 jaar, van juni 2024 tot mei 2027. Het is verdeeld in 4 hoofdfasen: commitment, ontwikkeling, implementatie en borging. Elke fase heeft verschillende subfases, zoals het wekken van interesse bij ziekenhuizen, het (door)ontwikkelen van de innovaties en het invoeren en verankeren ervan in de ziekenhuizen. De eerste ziekenhuizen starten met de implementatie van het programma vanaf 2025. De volgende groep start met de implementatie in juni 2025. Uiteindelijk zijn alle 42 ziekenhuizen eind 2027 geschoold. Dit is goed voor zo'n 30.000 zorgverleners.

De KPI's van het project zijn om tegen mei 2027 >3.000 verwijzingen per week via Beter Verwijs te realiseren, waarbij 70% van de doorverwezen patiënten daadwerkelijk met de interventie zou moeten beginnen. Verder streven we naar deelname van 42 ziekenhuizen en het voltooien van de e-learning en VR-gesprekstraining door >30.000 zorgprofessionals (70%). Deze finale KPI's worden overzichtelijk gepresenteerd in de visualisatie hieronder.